امروزه کمتر می‌توان مهندس ایرانی‌ای را یافت که به فکر مهاجرت به منطقه‌ای دیگر برای یافتن شغل، بهره‌برداری کامل از دانش و مهارت‌های خود یا دلایل شخصی نباشد.
کمبود جهانی نیروی انسانی در حوزه مهندسی، چالشی پیچیده و چندلایه را پیش روی جهان قرار داده است. در کشورهای در حال توسعه، عواملی مانند ضعف زیرساخت‌ها، کمبود فرصت‌های شغلی، محدودیت‌های مالی و پدیده مداوم «فرار مغزها» به‌شدت مانع پیشرفت در تأمین نیازهای اساسی ملی شده‌اند. بسیاری از مهندسان متخصص برای دستیابی به موقعیت‌های موردنظر خود به کشورهای پیشرفته مهاجرت می‌کنند و این امر شکاف‌هایی عمیق در تخصص‌های محلی ایجاد کرده و رشد اقتصادی را کند می‌کند.
از سوی دیگر، کشورهای توسعه‌یافته نیز با چالش‌هایی مانند پیر شدن نیروی کار و کمبود فارغ‌التحصیلان رشته‌های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) روبه‌رو هستند. برای مثال، انتظار می‌رود ایالات متحده، اروپا و استرالیا نیز در تأمین نیازهای بخش‌های کلیدی مانند زیرساخت‌ها با دشواری‌هایی مواجه شوند. کمبود نیروی مهندسی جوان به معنای تأخیر در اجرای پروژه‌های مهم و کاهش سرعت حرکت به سمت اهداف زیست‌محیطی و پایداری است.
در اقتصادهای نوظهور، هرچند سالانه تعداد زیادی فارغ‌التحصیل مهندسی وارد بازار کار می‌شوند، اما اغلب میان مهارت‌های سنتی آموزش‌داده‌شده در دانشگاه‌ها و نیازهای صنایع پیشرفته‌ای چون هوش مصنوعی، رباتیک و انرژی‌های تجدیدپذیر ناهماهنگی وجود دارد. این شکاف استعدادها با افزایش سن نیروی کار و تقاضای روزافزون برای تخصص‌های خاص در حوزه‌هایی مانند فناوری سبز و تحول دیجیتال تشدید شده است. پیامدهای این مسئله گسترده است: از تأخیر در پروژه‌های زیرساختی گرفته تا افزایش هزینه‌ها و کاهش سرعت حرکت به سمت اهداف پایداری.
واقعیت این است که فارغ‌التحصیلان تنها برای یافتن شغل مهاجرت نمی‌کنند. جوانان بلندپرواز زمانی احساس رضایت می‌کنند که با چالش‌هایی خلاقانه و نوآورانه روبه‌رو شوند؛ چالش‌هایی که فراتر از حوزه تخصصی‌شان باشد. این جاه‌طلبی علمی نه‌تنها شخصیت آنان را شکل می‌دهد بلکه محرکی برای پیشرفت علم محسوب می‌شود.
هم‌زمان، تقریباً تمامی نقاط جهان با کمبود قابل توجهی در نیروی انسانی مهندسی مواجه‌اند، هرچند دلایل مهاجرت از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است. هیچ کشوری نیست که در تمامی زمینه‌های مهندسی بی‌نیاز از دیگر کشورها باشد. مهاجرت نامتوازن می‌تواند چالشی برای کشورها ایجاد کند؛ هرچند تبادل نیروی انسانی فرصتی برای رشد، گسترش افق دید افراد و شکوفایی متقابل فراهم می‌آورد.
بنابراین پرسش این است: آیا مهاجرت برای فرد سودمند است یا زیان‌آور؟ برای جامعه چطور؟ آیا صنعت از این جابه‌جایی منتفع می‌شود یا متضرر؟
بیایید درباره این موضوع مهم گفت‌وگویی صریح داشته باشیم. با بهره‌گیری از تجربیات جمعی خود، دیدگاه‌ها و پرسش‌هایمان را مطرح کنیم تا با شفافیت بیشتری به بررسی تقاطع میان استعدادهای مهندسی و جابه‌جایی جهانی بپردازیم. بیایید جاه‌طلبی علمی را تقویت کنیم؛ درحالی‌که توازن میان منافع شخصی و وابستگی به ریشه‌ها را حفظ می‌کنیم.
وب‌سایت | اینستاگرام | واتس‌اَپ | تلگرام | آپارات | یوتیوب | احمد فرهادی
